Poniższy Artykuł ukazał się w Miesięczniku Ubezpieczeniowym

Tom 12 I Numer 2 I Luty 2015

All risks – najlepszy?

Ubezpieczenie na bazie wszystkich ryzyk jest niemal w 100% przypadków szersze niż ubezpieczenie na bazie ryzyk nazwanych. Czy to oznacza jednak, że zawsze jest korzystniejsze z punktu widzenia ubezpieczającego?

Wydawać by się mogło, że w dzisiejszych czasach, kiedy rynek ubezpieczeniowy jest już dobrze rozwinięty, zawarcie ubezpieczenie mienia przedsiębiorstwa nie powinno być rzeczą skomplikowaną. Nic bardziej mylnego. Klient ma bowiem do wyboru nie tylko szeroką gamę Towarzystw Ubezpieczeniowych, ale także szeroką gamę produktów różniących się zakresem ochrony, oferowanych przez każdego z Ubezpieczycieli. Jednym z najczęstszych dylematów związanych z wyborem ubezpieczenia mienia jest wybór pomiędzy zakresem ochrony od ryzyk wszystkich (all risks), a zakresem ryzyk nazwanych. Gdyby decyzja sprowadzała się w tym przypadku jedynie do wyboru zakresu ochrony – sprawa wydawałaby się dość prosta. Ubezpieczenie na bazie ryzyk wszystkich jest niemal w 100% przypadków szersze niż ubezpieczenie na bazie ryzyk nazwanych. Czy to oznacza jednak, że zawsze jest korzystniejsze z punktu widzenia Ubezpieczającego? Otóż, niekoniecznie. Jeśli nie jest się specjalistą w dziedzinie ubezpieczeń to wybór odpowiedniego produktu ubezpieczeniowego staje się bardzo trudny. W takiej sytuacji rozsądnie byłoby skorzystać z pomocy brokera.

Zakres ochrony ubezpieczeniowej a oczekiwania Klienta

Jak w każdej innej branży tak i w ubezpieczeniach każdy z Klientów marzy o zakupie idealnego produktu, który będzie jednocześnie posiadał dwie podstawowe cechy – będzie najlepszy i najtańszy. I choć Towarzystwa Ubezpieczeń prześcigają się w udoskonalaniu oferowanych przez siebie produktów, to nikomu nie udało się jeszcze stworzyć panaceum na oba te problemy.

Ubezpieczenie mienia od ryzyk nazwanych jest najczęściej rozwiązaniem tańszym, lecz jego zakres ogranicza się jedynie do zamkniętego katalogu zdarzeń losowych wymienionych w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia. Zdarzenie losowe będzie zakwalifikowane jako objęta ochroną jedynie w sytuacji, gdy będzie się ono mieścić w ramach definicji znajdującej się w warunkach umowy. Żeby jednak nie ułatwić Klientowi zbytnio zadania, rodzaj zdarzeń losowych ujętych w tym katalogu najczęściej różni się nieco u różnych Ubezpieczycieli. Warto zauważyć, że wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Klienta Towarzystwa Ubezpieczeń często dają mu możliwość samodzielnego kształtowania zakresu ochrony ubezpieczeniowej pozwalając na wybór ryzyk, jakie ostatecznie objęte będą ochroną ubezpieczeniową. W znacznej części Ogólnych Warunków Ubezpieczenia znaleźć można zatem podział wspomnianego katalogu ryzyk na kilka grup. Najczęściej spotykanym jest podział na: zakres podstawowy, rozszerzony i pełny i to Klient podczas zawierania polisy deklaruje który wariant wybiera. W celu zobrazowania różnic pomiędzy zakresem ochrony proponowanej na bazie ryzyk nazwanych, w tabeli nr 1 przedstawiono dla przykładu te obejmowane ochroną przez takich Ubezpieczycieli jak: HESTIA, PZU i UNIQA. Jak wynika z zaprezentowanego zestawienia do istotnych różnic w zakresie ryzyk objętych ochroną należą np. brak ryzyka przepięć w warunkach proponowanych przez HESTIĘ, czy ryzyka zalania w warunkach HESTII i PZU, o ile zalanie nie wynika z innych rodzajów zdarzeń objętych ochroną np. ze szkód wodociągowych. Dokładne przeanalizowanie katalogu ryzyk oferowanych przez różnych Ubezpieczycieli jest zatem niezwykle ważne. Może się bowiem okazać, że z zakresu ochrony wyłączone jest ryzyko, którego zaistnienie jest bardzo prawdopodobne w przypadku konkretnego przedsiębiorstwa.

Tabela nr 1. Zakres ubezpieczenia mienia od ognia i innych zdarzeń losowych (ryzyka nazwane) – porównanie

Źródło: opracowanie własne na podstawie: 1. OWU mienia od ognia i innych zdarzeń losowych z dnia 01.10.2010r., STU ERGO HESTIA S.A., 2. OWU mienia od pożaru i innych zdarzeń losowych dla klienta korporacyjnego ustalone uchwałą nr UZ/432/2007 Zarządu Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Spółki Akcyjnej z dnia 26 lipca 2007 r. ze zmianami ustalonymi uchwałą nr UZ/65/2011 z dnia 21 lutego 2011 r. oraz ze zmianami ustalonymi uchwałą nr UZ/135/2012 z dnia 13 kwietnia 2012r., 3. OWU zatwierdzone Uchwałą Zarządu UNIQA TU S.A. Nr 108/2011 z dnia 29 czerwca 2011r.

Ubezpieczenie mienia od wszystkich ryzyk opiera się na zasadzie odwrotnej niż ubezpieczenie od ryzyk nazwanych. Towarzystwo Ubezpieczeń będzie bowiem odpowiedzialne za każdą szkodę, o ile przyczyna jej wystąpienia nie została literalnie wyłączona z ochrony ubezpieczeniowej w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia. Wówczas to Ubezpieczyciel bierze na siebie konieczność udowodnienia ewentualnego braku odpowiedzialności za szkodę. Jeśli mu się to nie uda to jest zmuszony wypłacić należne odszkodowanie. Oczywiście w przypadku ubezpieczenia mienia od ryzyk nazwanych również obowiązuje pewne spektrum wyłączeń ochrony ubezpieczeniowej, jest ich jednak znacznie mniej niż w przypadku all risk-u. Ważne jest zatem, aby przed podjęciem decyzji o wyborze Ubezpieczyciela dokładnie przestudiować wszystkie wyłączenia zapisane w OWU w celu uniknięcia ewentualnych późniejszych przykrych rozczarowań. Zadaniem brokera jest więc uświadomienie Klienta, że ubezpieczenia od wszystkich ryzyk nie należy traktować dosłownie oraz, co bardzo ważne, że taka formuła nie zwalnia Klienta z pewnych obowiązków w szczególności takich jak np. spełnienie wymagań dotyczących zabezpieczeń przeciwpożarowych i przeciwkradzieżowych ubezpieczanego mienia.
Jako że ubezpieczenie mienia od wszystkich ryzyk traktowane jest jako lepsze ze względu na otwarty katalog ryzyk objętych ochroną ubezpieczeniową, to należy liczyć się z wyższą ceną za tego typu ochronę. Ponadto, często underwriter decyduje o zastosowaniu wyższych franszyz redukcyjnych niż w ubezpieczeniu mienia od ryzyk nazwanych lub, po przeprowadzeniu analizy ryzyka, proponuje wprowadzenie limitów odpowiedzialności w przypadku wybranych rodzajów szkód.

All risks a all risks

Podobnie jak w przypadku ubezpieczenia mienia od ryzyk nazwanych, również w formule all risks istnieją różnice w ochronie proponowanej przez różnych Ubezpieczycieli, ze względu na różny katalog wyłączeń ochrony ubezpieczeniowej. Co więcej zdarza się, że zakres ubezpieczenia all risks różni się także w zależności od produktów oferowanych przez tego samego Ubezpieczyciela. Coraz bardziej upowszechnia się bowiem na rynku schemat, zgodnie z którym Ubezpieczyciele posiadają kilka produktów dotyczących ubezpieczenia mienia. Jest to podyktowane przede wszystkim próbą zakwalifikowania Klienta do grupy małych i średnich przedsiębiorstw lub do tzw. klientów korporacyjnych. Produkty dla małych i średnich przedsiębiorców są to najczęściej pakiety, na których Klient może zawrzeć ubezpieczenie mienia od zdarzeń losowych, elektroniki i OC z tytułu prowadzonej działalności, ale również niejednokrotnie inne np. ubezpieczenie ładunków w transporcie czy ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków.
Przykład: WARTA proponuje zawarcie ubezpieczenia mienia w formie all risks w oparciu o Ogólne Warunki Ubezpieczenia WARTA Ekstrabiznes Plus (produkt pakietowy dla Klientów posiadających majątek o wartości nieprzekraczającej 15 mln zł) oraz w oparciu o Ogólne Warunki Ubezpieczenia mienia od zdarzeń losowych (produkt dedykowany Klientom korporacyjnym). Po dokładnej analizie wyłączeń w obu dokumentach zauważyć można fundamentalne różnice. W ramach ubezpieczenia mienia od wszystkich ryzyk na warunkach WARTA EKSTRABIZNES PLUS, Ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za szkody spowodowane wskutek kradzieży z włamaniem i rabunku – ubezpieczenie to stanowi odrębny, dodatkowo płatny element pakietu. Tymczasem na tzw. „dużych ryzykach” w ramach ubezpieczenia all risks ryzyko to jest objęte ubezpieczeniem, jednak z zastrzeżeniem limitu 20% sumy ubezpieczenia poszczególnych rodzajów ubezpieczonego mienia. Zaletą rozwiązania zaproponowanego w przypadku produktu pakietowego jest dowolność w kształtowaniu ochrony ubezpieczeniowej – Klient może bowiem całkowicie z ryzyka kradzieży z włamaniem zrezygnować lub ubezpieczyć się na dowolnie wskazaną sumę (nieprzekraczającą oczywiście wartości mienia) w systemie na pierwsze ryzyko. Z naszego doświadczenia wynika jednak, że zwiększenie sumy ubezpieczenia w przypadku produktu dla Klientów korporacyjnych w drodze negocjacji również nie stanowi większego problemu. Zauważalną różnicą w przypadku obu tych produktów jest także objęcie w ramach podstawowego zakresu polisy WARTA EKSTRABIZNES PLUS szkód związanych z katastrofą budowlaną, terroryzmem, zamieszkami, strajkami i rozruchami. Ubezpieczyciel ustanowił jednak limity dla tych ryzyk (katastrofa budowlana: 100.000 zł, pozostałe z wymienionych wyżej ryzyk: 20.000 zł łącznie), przy czym a opłatą dodatkowej składki możliwe jest ich zwiększenie maksymalnie do: 200.000 zł – katastrofa budowlana, 10% sumy ubezpieczenia mienia od ognia i innych zdarzeń losowych, maksymalnie 100.000 zł – terroryzm, strajki, zamieszki i rozruchy. Ryzyka te są wyłączone z ochrony ubezpieczeniowej w OWU dla Klientów korporacyjnych, jednak istnieje możliwość rozszerzenia zakresu polisy poprzez włączenie odpowiednich klauzul dodatkowych. Ich wysokość nie jest limitowana w OWU, lecz stanowi przedmiot negocjacji pomiędzy Klientem (lub jego brokerem) a Towarzystwem Ubezpieczeń.

Podsumowanie

Jak zostało wykazane, zawarcie ubezpieczenia mienia od zdarzeń losowych nie jest rzeczą łatwą. Udanie się do dowolnego zakładu ubezpieczeń z zamiarem wykupienia polisy bez dokładnego zapoznania się z rodzajami oferowanych produktów, listą wyłączeń ochrony ubezpieczeniowej i zakresem proponowanym przez konkurencję może spowodować brak ochrony dla pewnych istotnych ryzyk. Jak w tej sytuacji pomoże broker? Zapozna się ze stanem ubezpieczanego majątku i po dokonaniu oceny ryzyka stworzy zapytanie ofertowe, zawierając w nim niezbędne rozszerzenia zakresu ochrony ubezpieczeniowej. Po otrzymaniu ofert przygotuje ich porównanie i wskaże swoją rekomendację. Jakie rozwiązanie powinien zarekomendować broker? Taki zakres ochrony, który będzie najpełniej pokrywał ryzyko zaistnienia szkody. Czy zawsze będzie to all risks? W przypadku, gdy w związku z prowadzoną działalnością lub otoczeniem przedsiębiorstwa trudno jest to zagrożenie zidentyfikować – na pewno all risks jest rozwiązaniem bezpieczniejszym. Nie oznacza to jednak, że ubezpieczenie na bazie ryzyk nazwanych jest rozwiązaniem złym. Zakres tego ubezpieczenia jest bardziej przejrzysty dla Klienta, cena jest zazwyczaj niższa, więc Klient powinien mieć możliwość wyboru takiego wariantu. Powinien zatem również znaleźć się on w propozycji ofert przedstawianej przez brokera Klientowi. To on podejmuje bowiem ostateczną decyzją – najbardziej optymalną z punktu widzenia prowadzonej przez niego działalności.

Autor: Anna Żyła i Marcin Biskup